Celiakia to nadwrażliwość na gluten, która polega na upośledzeniu trawienia i wchłaniania jelitowego białek glutenu występującego w zbożach takich jak :
- Pszenica
- Jęczmień
- Żyto
- Owies
Nadwrażliwość na gluten prowadzi do uszkodzeń błony śluzowej jelit. Czynniki powodujące zaburzenia wchłaniania noszą nazwę polipeptydów, które powstają podczas trawienia glutenu w jelitach i noszą nazwy:
- Gliadyna – białko pszenicy
- Sekalina – białko jęczmienia
- Hordeina – białko żyta
- Awenina – białko owsa
Nadwrażliwość na gluten może pojawić się w dzieciństwie wówczas mówimy o celiakii, natomiast jeśli nietolerancja glutenu rozwinie się w wieku dorosłym wówczas mówimy o nadwrażliwości na gluten – sprue nietropikalnej. Na skutek działania w/w czynników dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych a stopień ich uszkodzenia niesie za sobą ryzyko powstania również nietolerancji laktozy (wtórny niedobór laktozy).
U osób z nietolerancją białka zawartego w glutenie dochodzi do stanów zapalnych śluzówki w obrębie jelit, uszkodzenia kosmków jelitowych, które biorą udział we wchłanianiu składników odżywczych na skutek czego dochodzi do zaburzeń trawienia i nieprawidłowego wchłaniania jelitowego.
OBJAWY CELIAKII, NIETOLERANCJI GLUTENU
- Bóle brzucha
- Biegunka
- Tłuste stolce
- Wzdęcia
- Anemia
- Spadek masy ciała
- Brak sił, zmęczenie
- Osteoporoza
JAK POSTĘPOWAĆ W PRZYPADKU NIETOLERANCJI NA GLUTEN
- Bezwzględnie konieczne jest wyeliminowanie z diety pokarmów zawierających gluten (pszenica, jęczmień, orkisz, żyto). Dozwolone są mąki sporządzone z kukurydzy, ryżu, kasztanów jadalnych, oczyszczonej skrobi zbożowej (substytut chleba pszennego i żytniego).
- Należy unikać laktozy jeśli występuje nietolerancja
- Szczególną ostrożność należy zachować w spożywaniu nabiału, wyrobów mięsnych, produktów gotowych i żywności przetworzonej gdyż może zawierać gluten.
- Należy przyjmować pięć posiłków dziennie
- Należy unikać owoców i warzyw o dużej zawartości kwasu szczawiowego (szpinak, szczaw, rabarbar, kawa, herbata, orzechy, kakao).
ZALECANE MIKROSKŁADNIKI PRZY NADWRAŻLIWOŚCI NA GLUTEN
- Witamina A 2500 – 5000 IU
- Kompleks karotenoidów 2 – 5 mg
- Witamina D 500 – 2000 IU
- Witamina E 100 -300 IU
- Witamina K 30 – 200 ug
- Witamina B kompleks 5 – 20 mg (szczególne B6)
- Kwas foliowy 0,4 – 5 mg
- Witamina B12 50 – 100 ug (najlepiej 0,5 – 1 mg przez 3 – 6 miesięcy)
- Witamina C 200 – 500 mg
- Wapń 600 – 1200 mg
- Magnez 200 – 400 mg
- Żelazo 10 – 30 mg (w przypadku niedoboru żelaza 100 – 200 mg / dobę)
- Cynk 15 – 30 mg
- Miedź 1 – 3 mg
- Selen 50 – 200 ug
- L – karnityna 500 – 2000 mg
Źródło: Mikroskładniki Odżywcze Uwe Ggröber Tuning Metaboliczny – Profilaktyka- Leczenie Słowa wstępne Bruce N. Ames, Abram Hoffer oraz Gerhard Uhlenbruck Redakcja wydania I polskiego Agnieszka Piwowar.
